LỊCH SỬ VÀ HƯ CẤU
Vở Ngàn năm tình sử (NNTS) đang “hot”, bởi lẽ nó tập trung khai thác về một khía cạnh “tế nhị” của danh tướng Lý Thường Kiệt (LTK): Vị “hoạn quan” lừng lẫy sinh năm 1019 tại phường Thái Hòa - Thăng Long có tình yêu hay không và đã thể hiện như thế nào? Hư cấu là quyền của nhà văn, nhưng do điểm xuất phát từ “nguyên mẫu” LTK, một nhân vật có thật, được ghi trong chính sử với những chiến công hiển hách thì ta không thể làm sai lệch đi những nét chính yếu trong cuộc đời nhân vật ấy. Đành rằng, với nguyên mẫu ấy nhà văn có quyền hư cấu thêm nhiều tình tiết nhằm làm rõ hơn “nội tâm” của nhân vật, nhưng không vì thế ta được phép đi quá xa những chứng cứ của lịch sử mà chính sử đã ghi chép. Có người quan niệm, lịch sử chỉ là mắc áo để nhà văn khoát lên đó những suy tư trong thời đại mình đang sống. Nói cách khác, lịch sử chỉ là cái cớ để nhà văn gửi gắm một thông điệp nào đó của chính mình. Gì thì gì, sự hư cấu ấy phải phù hợp với tính cách, sự nghiệp của nhân vật lịch sử. Xem NNTS, ta thấy gì?
Kịch bản Nguyễn Quang Lập, đạo diễn Thành Lộc, diễn tại Nhà hát Bến Thành (Quận 1) bắt đầu từ 20g ngày 15/8/2009
Những ngày cuối năm, thời tiết Đà Nẵng se lạnh khiến tâm hồn buồn vui không rõ rệt. Tuy nhiên, lòng tôi đã chùng xuống khi được bạn văn báo tin nhà văn lão thành Phạm Tường Hạnh (1918 - 2013) đã “ra đi” vào đúng ngày tất niên.
Bỗng nhiên lòng vời vợi buồn. Ông đã đi qua một kiếp người và ai cũng đến cõi đó, biết vậy mà lòng vẫn cứ buồn.
Nhà văn Phạm Tường Hạnh (1918 - 2013)
Quái lạ, một họa sĩ tiên phong trong lãnh vực sáng tác truyện tranh nổi tiếng cùa Việt Nam như Mạnh Quỳnh, lại không có mấy tài liệu đề cập đến.
Thế nhưng, trong ký ức của những người cùng thế hệ thì vóc dáng của ông vẫn còn sừng sững. Mọi người thường nhắc đến ông với tất cả sự khâm phục. Nhà thơ Thy Ngọc ở tuổi “cổ lai hy”, nay ngoài 80 xuân nhớ lại: “Năm tôi học lớp 3, lớp 4 tiểu học thì họa sĩ Mạnh Quỳnh đã nổi tiếng. Bấy giờ, ông vẽ truyện tranh phiêu lưu, vui nhộn nhưng lại có tựa bí hiểm là Kao co và vẽ nhân vật Vá, Vếu cho tờ báo Cậu Ấm - Cô Chiêu của ông Thái Phỉ Nguyễn Đức Phong”.
Tư liệu L.M.Q
Cụ Vương Hồng Sển có viết tập sách Thú đọc sách. Chưa thấy ai viết về cái thú đọc báo. Mà, đọc báo càng xưa, càng cũ thì cái thú ấy lại thêm bội phần. Có nhiều cách lý giải. Ở đây, tôi lại khoái đọc mục “Tìm bạn bốn phương” hoặc “Kết bạn tâm thư” - bởi trong nền báo chí báo Việt Nam, đây cũng chính là “đặc sản” của làng báo Sài Gòn. Tôi quả quyết một cách chắc nịch như thế, đố mà cãi. Cãi để làm gì? Thay vì cãi, tôi mời bạn đọc lai rai cùng các mẩu tìm báo trên báo chí thời ấy, khoảng thập niên 1970. Nói thật, tôi không đủ khả năng để “bịa” ra lời rao ấy. Chỉ chép lại nguyên văn, đọc đi, có những đoạn ta phải cười tủm tỉm. Và đây:
Tuần báo Tiền Phong trước 1975 tại Sài Gòn có mục "Kết bạn tâm thư". Hình bìa là ảnh đám cưới con gái TT Thiệu. Tư liệu L.M.Q
Hiện nay, trong lãnh vực văn hóa nghệ thuật chỉ có “giải thưởng” Trái Cóc Xanh của tờ Tuổi Trẻ Cười là tổng kết các sự kiện ấm a ấm ớ đó trong năm qua và trao giải. Tất nhiên chả ai dám đến nhận, nhưng cũng là một cách phê phán của dư luận xã hội nhằm chấn chỉnh lại “tình hình”.
DƯ LUẬN VỀ GIẢI THƯỞNG HỘI NHÀ VĂN VIÊT NAM:
MUỖI ĐỐT GỖ?
Thật lạ, hằng năm cứ vào dịp cuối năm thì y như rằng, sóng gió dư luận về Hội Nhà văn Việt Nam (HNV) lại nổi lên. Có hai chuyện cứ lặp đi lặp lại nhiều lần: kết quả giải thưởng văn chương và xét kết nạp hội viên mới. Cứ nhìn lại mà xem, sự việc hội viên từ chối một giải thưởng danh giá trên văn đàn hiện nay đã trở thành phổ biến.
Gần đây, phải thừa nhận rằng văn hóa đọc đang có chiều hướng phát triển tốt. Điều này có thể ghi nhận qua thống kê hàng tuần, hàng tháng của hệ thống phát hành quốc doanh lẫn tư nhân. Và có một điều rõ nét nhất, hầu như tuần nào cũng có cuộc ra mắt sách tại một quán cà phê, hoặc tụ điểm sinh hoạt văn hóa, Câu lạc bộ sách nào đó. Dù không đông người, náo nhiệt kiểu “thời thượng” nhưng lại là những người thật sự yêu sách. Họ có nhu cầu cần tìm đọc sách mới và trò chuyện với tác giả mà mình yêu thích.
Một ngày kia, tại xã kia, có cô gái nọ đến ủy ban nhân xã để làm giấy đăng ký kết hôn. Tay thư ký nhìn chị một lúc rồi hỏi: “Chồng của chị tên là Chiêm hay Chim?”. “Thưa, tên là Chim”. Như sợ người nghe không rõ, chị nhấn mạnh: “Chim”! Với cách phát âm của người miền Nam thì Chiêm cũng như Chiêm. Tay thư ký nghe xong ngắc ngứ hỏi lại: “Rắc rối quá! Chiêm hay Chim? Thế, Chim có “ê” hay không?”. Chị ta bẽn lẽn: “Dạ, lúc đầu cũng có “ê”, nhưng bây giờ thì... quen rồi!”.
Từ trái qua phải: Huỳnh Hoàng, Nguyễn Nhật Ánh, Lê Minh Quốc, Đỗ Trung Quân tại quán Đo Đo
Trên đường đời, có những con người dù mình ít gặp, ít chuyện trò bù khú, đàn đúm bia bọt nhưng lại dành nhiều tình cảm quý mến. Nhạc sĩ Hoàng Hiệp trong tôi là vậy. Vì thế, từ năm 1997, tôi hào hứng viết kịch bản phim “Hoàng Hiệp - Tình tự với quê hương”. Đơn giản, tôi muốn công chúng biết nhiều hơn về sự đóng góp của ông cho nền âm nhạc nước nhà. Khác với nhiều người, nhạc sĩ Hoàng Hiệp dù có tài nhưng lại kiệm lời và không thích tự nói về mình.
Nhạc sĩ Hoàng Hiệp (1931 - 2013)
LTS: Nhân ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam 21/6, THT đã mời các nhà báo: Từ Nguyên Thạch (Báo Pháp Luật TPHCM), Hồ Thi Ca (Báo VietNamNet) và Lê Minh Quốc (Báo Phụ nữ TPHCM) cùng mạn đàm về “chuyện nghề nghiệp”. Dưới đây là ý kiến của họ…
Trang 73 trong tổng số 79