LMQ

Lê Minh Quốc - DU LỊCH CỦA NGƯỜI CÂM - Số 6

6.

Hai ngày vùn vụt trôi qua. Sau khi đi ăn tối, quay về khách sạn, dù đã hơn 21 giờ nhưng ngoài trời vẫn còn nắng. Hai con mắt nhíu lại, chân bước loạng choạng vì rượu sake trong nhà hàng Nhật Bản Okura, ở đó có những cô gái Nhật mắt nhìn lúng liếng trong trang phục kimono nền nã, vì những ngày đã đi bộ quá nhiều, tôi muốn ngủ, muốn được ngủ vùi, ngủ sâu nhưng bàn chân cứ bước lang lang như một thói quen bởi nàng thơ đang dẫn tôi đi, để trong lúc đi, tôi nhặt được mấy câu thơ:

Quê nhà sao mọc lưa thưa

Bên này bóng nắng vẫn chưa quay về

Con mắt buồn ngủ buồn nghê

Bàn chân cao thấp xàng xê dặm đàng...

Về khách sạn, vẫn không ngủ được, tôi lục lọi xem có những gì trong phòng. À! Có quyển niên giám điện thoại dày cộm. Tôi cầm trên tay nặng trĩu, muốn thả xuống, nhưng... Ủa, có ai đó đã đặt miếng giấy mỏng làm dấu gì đây? Tôi vội lật ra, thấy ngay trang 250. Đó là trang bắt đầu giới thiệu các địa chỉ, điện thoại và hình ảnh sex. Nó còn nhiều đến vài chục trang kế nữa! Bật truyền hình lên, rồi lại thấy có những kênh mà muốn xem phải trả tiền. Vẫn kênh chiếu phim sex. Nếu muốn, bấm remotte cho biết số phòng cụ thể, phim sẽ chiếu, dù chỉ xem một giây hoặc cả một ngày thì cũng phải trả 13 Euro.

Thôi, ngủ đi nhé.

Buổi sáng. Tiếng chuông nhà thờ từ xa vang vọng trong thinh không gọi tôi thức dậy. Sương lạnh. Một ngày ở Amsterdam, nếu bình tâm ta sẽ nghe nhiều hồi chuông vang lên nhịp nhàng. Khi dài, khi ngắn, khi mơn trớn, khi gióng giả... Có lẽ tùy theo đó mà người ta có thể đoán giờ hoặc những hồi chuông ấy mang theo một tín hiệu nào đó cần thông báo đã được quy ước trước trong cộng đồng chăng? Mỗi một ngày được nghe những hồi chuông của sự khoan dung thì lòng ta sẽ nhẹ nhàng hơn. Khi hỉ nộ ái ố níu lấy tầm hồn ta để nhấn chìm xuống bụi bặm thì tiếng chuông sẽ kịp thời vọng đến để thức tỉnh. Nghĩ như thế, tôi cảm tình với những hồi chuông lãng đãng thỉnh thoảng vọng đến và chờ đợi lắng nghe.

Một ngày nữa bắt đầu. Theo kế hoạch đã định trước, sáng nay chúng tôi sẽ đến Zaltbommel, nơi đóng trụ sở chính của tập đoàn Campina. Ngồi trên xe máy lạnh, tôi muốn mở tung cửa kiếng để hít thở không khí trong lành, nhưng ngại mọi người chung quanh nên thôi. Vẫn những xe hơi lướt nhanh qua đường phố. Vẫn những xe đạp chậm rãi xuôi ngược. Vẫn những ngôi nhà mái nhọn trầm tĩnh trong một không gian thoáng đãng. Vẫn những hoa dại non nớt mọc ven đường.

-Kìa! Hoa dại mọc li ti.

Tôi kêu lên và đưa tay chỉ cho Thịnh, bỗng thấy nhói trong ngực như sắp sửa chia tay những người bạn nhỏ. Đã chia tay đâu mà bịn rịn đến thế? Thế là suốt dọc đường đi đến Zaltbommel, tôi im lặng để trôi trong suy tưởng của riêng mình. Những câu thơ chợt đến, đến trong thầm lặng và nhẹ nhàng như khi ta kín đáo nhìn người tình từ một phía để tận hưởng nhan sắc của nàng. Bài thơ nhịp điệu sáu, tám đã hoàn thành trong trí nhớ và tôi lẩm nhẩm suốt đường đi để khỏi quên trong lúc chưa kịp ghi lại:

Hoa dại nhỏ xíu ven đường

Nhìn tôi trong sáng tinh sương rầu rầu

Mái nhà ngói thẫm rêu nâu

Ngược xuôi cao tốc ào ào lướt nhanh

Tôi nhìn hoa dại dỗ dành

Bởi yêu dấu quá không đành chia tay

Sớm mai chào nhé một ngày

Tìm trong cát bụi dấu giày đêm qua

Khi cảm nhận hoa dại “rầu rầu”, tôi nghĩ, vì biết có lúc phải xa tôi nên nó “buồn buồn” đấy thôi. Nó buồn hay tôi buồn? Có lẽ cả hai. Những con đường cao tốc đã nhanh chóng đưa chúng tôi đến chỗ họp. Vừa đẩy cửa vào, ngay tại phòng tiếp tân của Công ty Campina, tôi đã thấy bức tượng đá màu đen, tượng người công nhân có gương mặt nhẫn nại, cúi xuống, khom người bưng cái thùng đựng sữa. Bước vào trong phòng họp, ngay vị trí trang trọng nhất có treo bức tranh sơn dầu vẽ hình duy nhất một con bò sữa đang đứng trên cánh đồng xanh mượt. Hình ảnh ấy gợi lên một cảm giác ấm no,sung túc. Lạ nhỉ? Nghệ thuật là gì ư? Chẳng phải cứ “vóc hạc sương mai”, là “trăng hoa tuyết nguyệt” mới đem lại cho người thưởng ngoạn một cảm hứng về cái đẹp. Có khi những cảnh vật rất đỗi bình thường, quen mắt nhưng một khi thổi vào đó cảm xúc chân thành, thổi vào đó sự sáng tạo thăng hoa thì vẫn trở thành một tác phẩm nghệ thuật. Giản dị là đỉnh cao của các giá trị nghệ thuật. Ai đó đã nói nghệ thuật không dành cho đám đông. Vừa đúng lại vừa chưa đúng. Nghệ thuật phải vừa hòa nhập vào đám đông, vừa dự báo cho đám đông về những điều mà họ chưa nhận ra. Tôi vẽ, tôi làm thơ là để trình bày nội tâm bí ẩn của chính tôi, tôi không cần ai hiểu, không cần ai cảm nhận, không cần ai chia sẻ, không cần ai quan tâm. Ấy chỉ ngụy biện cho một sự bất tài.

Bỗng một cảm giác ái ngại của thời tiểu học lại ùa đến bủa vây tôi. Nếu lúc ấy, ngại học môn toán bao nhiêu nay tôi lại ngại phải đứng lên tự giới thiệu tên tuổi, nghề nghiệp của mình bằng tiếng Anh bấy nhiêu. Nhưng rồi cái thủ tục xã giao ấy cũng qua nhanh. Tôi ngồi nhìn lên màn hình rộng để xem những hình ảnh liên quan đến công ty sữa này và nghe ông Martien van den Hoven - Giám đốc Campina International giới thiệu về sản phẩm. Theo ông, qua phiên dịch của Linh, tôi biết đại khái rằng:

Đây là công ty sữa quốc tế hoạt động theo mô hình hợp tác xã. Ở đó các thành viên là nông dân cung cấp sữa nguyên liệu và thu nhập của họ phù thuộc vào hoạt động của công ty mẹ. Công tyï thu hút được hơn 9.000  nông dân tại Hà Lan, Đức, Bỉ để tạo ra mối liên hệ cùng chịu trách nhiệm từ chất lượng sữa cho đến các sản phẩm cuối cùng đến tay người tiêu dùng. Đối với các thành viên nông dân, họ cam kết bốn nguyên tắc: phát triển dựa trên sự hỗ trợ tương tác lẫn nhau; quan điểm lãnh đạo chuyên nghiệp, trầm tĩnh; quan tâm đến các giá trị lâu dài; giá mua sữa cao hơn giá trung bình.

Những hạt động chính của Campina ở châu Âu là sản xuất sữa tươi, thức uống từ sữa, sữa chua, đồ tráng miệng, bơ và phô - mai; trên toàn cầu là sản xuất nguyên liệu cho các ngành công nghiệp và thực phẩm, các sản phẩm bột sữa, dầu từ bơ và chất casein. Sản phẩm của họ có mặt tại hơn một trăm nước và đồng thời có nhà máy đặt tại Bỉ, Đức, Pháp, Mỹ, Thái Lan và Rumani.

Về chiến lược lâu dài, ngoài việc phát triển thêm nhiều sản phẩm về thức uống, thức ăn tráng miệng từ sữa cung cấp cho thị trường châu Âu, tìm nguyên liệu trên toàn thế giới thì họ còn chủ trương thâm nhập vào thị trường châu Á. Vì thế, năm 2004, sau khi có mặt tại Thái Lan thì ngày 23.12.2004 họ ký liên doanh đầu tư với công ty Vinamilk tại Việt Nam, trong đó phía Việt Nam chỉ góp 41%. Sản phẩm Campina được thực hiện trên dây chuyền sản xuất của Vinamilk - một hệ thống hiện đại hoàn toàn phù hợp với tất cả tiêu chuẩn của các doanh  nghiệp sản xuất sữa nào tại châu Âu. Và cả hai cùng tìm thấy những điểm cơ bản giống nhau về sản xuất, chất lượng sản phẩm cũng như hệ thống phân phối và tiêu thụ sản phẩm. Từ ngày 20.7.2005, thì các sản phẩm của liên doanh này bắt đầu đến tay người tiêu dùng Việt Nam.

Cùng lúc ông Martien van den Hoven phát biểu, trên màn hình cũng chiếu những hình ảnh minh họa. Tất nhiên, tôi cũng nhìn một cách say mê, chăm chú. Nhưng rồi... Nhìn kìa! Trước mắt tôi hình ảnh những cô gái Hà Lan tươi đẹp đến não nùng đang khoe môi thơm hàm tiếu. Những son ngon, sữa ngọt lướt qua màn hình. Nó bất ngờ gõ vào tiềm thức tôi để gọi nỗi nhớ thức dậy. Tôi bỗng dưng quên đi những lời đang giới thiệu một cách trang trọng kia. Bởi tôi chợt nhớ em. Cứ như một nhà báo mẫn cán đang lắng nghe và say sưa ghi chép, tôi cúi xuống với trang giấy, nhưng thật ra tôi đang dỗ dành những vần thơ đang đến trong tâm thức. Nó đến nhẹ nhàng, nhưng không thể cưỡng lại được:

Xa em mới một, hai ngày

Đã nghe gió thổi hao gầy bóng đêm

Đêm dài đêm ngắn không em

Đêm trôi tuồn tuột lãng quên dấu ngày

Định viết thêm, nhưng sau lưng tôi người phục vụ đã đến rót thêm cà phê vào ly. Tiếng động ấy làm tôi bừng tỉnh. Tôi ngồi ngay ngắn lại và tiếp tục nghe tiếp những lời phát biểu. Ông Bob Steetskamp - Giám đốc matketing và kinh doanh đã đứng lên và cho biết những chiến lược phát triển của Campina. Tất nhiên cũng qua phiên dịch của Linh, tôi biết:

Đối với họ một thương hiệu mạnh phải đạt được những tiêu chí: thương hiệu dẫn đầu thị trường; có khách hàng trung thành; có khả năng thích ứng quốc tế; thực hiện theo các hướng nghiên cứu và phát triển; hiệu quả quảng cáo và khuyến mãi cao; hoạt động tại các thị trường có nhiều tiềm năng; được pháp luật bảo vệ.

Tôi giật mình! “Được pháp luật bảo vệ”. Quả là một tiêu chí đáng suy nghĩ. Trước đây khi đọc hồi ký của nhà văn hóa Nguyễn Hiến Lê, trong phần “nhân sinh quan” ông có viết  21 điều. Điều thứ 21, tôi có cảm nhận nhưng chưa thật sự đã hiểu để chia sẻ. Thì nay, tôi ít nhiều đã hiểu. Cụ Lê viết: “Hồi trẻ, quan điểm của tôi về hạnh phúc là được tự do, độc lập, làm một công việc hữu ích mà mình thích, gia đình êm ấm; con cái học được, phong lưu một chút đừng giàu. Nhưng hồi 50 tuổi tôi thấy bấy nhiêu chưa đủ, cần thêm điều kiện này nữa: sống trong một xã hội lành mạnh, ổn định và tương đối thịnh vượng”.

Trong phần trả lời các câu hỏi của các nhà báo Việt Nam, tôi thích nhất cách lý giải của ông Martien van den Hoven. Khi có nhà báo đặt câu hỏi, liệu có thể áp dụng kinh nghiệm thành công của Campina tại Đức, nơi đạt doanh thu đến 929 triệu Euro trong năm 2004, vào thị trường Việt Nam không? Theo ông, đặc điểm thị trường của từng nước khác nhau, cho dù họ cùng có tiếng nói chung về lợi ích của sữa. Nhưng đưa sữa vào từng thị trường cụ thể thì phải cân nhắc yếu tố văn hóa trong nghệ thuật ẩm thực của mỗi quốc gia. Chẳng hạn, ở Hà Lan người ta thích uống sữa đã lọc chất béo, trong khi đó ở Đức lại thích nguyên chất v.v... Do ý thức như thế, nên họ đã liên doanh với Vinamilk - một đơn vị sữa đã quen thuộc với khẩu vị của người tiêu dùng Việt Nam. Không dừng lại đó, để đáp ứng thị trường mới, họ có bổ sung thêm chất LBC - tức chứa nhiều chất sắt hơn. Thông thường sữa không chứa nhiều chất sắt, chỉ 0,2 - 0,6mg/l thì sữa LBC chứa đến 5mg/l.

Nếu ở Việt nam, ta quá quen với một vài câu slogan về sản phẩm của Hà Lan như “Chỉ có thể là Heineken”, nay tôi biết câu thêm câu “Sức sống từ thiên nhiên” là giá trị thương hiệu của Campina.

Nhìn xuống đồng hồ, đã thấy gần một giờ trưa và tôi thở phào nhẹ nhõm vì đã đến giờ ăn trưa. Bữa ăn nhẹ ngay tại văn phòng. Sau đó, chúng tôi lên đường đến Trung tâm nghiên cứu và phát triển của Campina tại Wageningen, trên đường đi có dừng lại tham quan siêu thị Konmar.